De geschiedenis van dit land valt in geen enkel opzicht te vergelijken met de geschiedenis van België. Door die rijke geschiedenis is er hier een soort historisch patriottisme ontstaan, dwepen met mislukte opstanden en veldslagen van eeuwen geleden.

Een dieptepunt was wereldoorlog twee, en de periode vlak erna. Er wordt nu nog, in Polen zelf, traditioneel gesproken over heldhaftig verzet, terwijl het buitenland het veelal heeft over Polen die Joden hebben aangegeven in ruil voor een kilo suiker. Een algemeen aangenomen feit is dat de Polen in Auschwitz vaak nog erger waren dan de Duitsers zelf. En vlak na Wereldoorlog II werden in een dorpje met de naam Jedwabne honderden overgebleven Joden vermoord door hun buren. In Polen komt sinds de jaren negentig een pijnlijk proces van omgaan met die minder heldhaftige beelden op gang. Ook het Joods erfgoed wordt, vooral na het verschijnen van Schindler's List, langzaamaan heropgewaardeerd.

Er zijn echter ook andere verhalen. Toen de Joden in ghetto's werden verzameld, hadden sommigen al door waar het naartoe ging. Vele Joodse vrouwen gaven hun kinderen aan Poolse buren, die ze opvoedden tot brave katholieken en na de oorlog, toen de ouders wegbleven, als hun eigen kinderen zijn blijven verzorgen.

Religie was taboe tijdens het communisme, en Jood zijn lag gevoelig, en daarom komen veel van die oorlogswezen nu pas te weten dat ze Joden zijn geweest, en niet Taddek Kozynski heetten maar Izak Goldstein.

Zo is er het voorbeeld van een oude katholieke priester die aan het sterfbed van zijn moeder zijn roots te weten kwam. Hij werd, via een tv-programma, herenigd met zijn orthodoxe oom, en heel Israël en Polen was er getuige van hoe ze zomaar wat naast elkaar zaten, een priester en een man met pijpekrullen. Lang geleden familie.